1) Kişisel nedenler
2) Çevresel nedenler.
Kişisel nedenler arasında;
• Kas ve kemik yapısının zayıf olması
• Vücut anatomisinde bozukluk
• Geçirilmiş yaralanma ve ameliyatlar
• Vücutta var olan kronik hastalıklar ve enfeksiyonlar
• Psikolojik sorunlar
• Yaş ve cinsiyet ile uyumlu olmayan spor branşları
• Yapılacak spor konusunda yeterli bilgi sahibi olmama sayılabilir.
Çevresel nedenlerse;
• Spor ve antreman tekniğinin uygun olmayışı
• Kullanılan malzemenin ve ekipmanın kötü olması
• Yetersiz sıvı ve mineral alımı
• Uygun olmayan zemin ve hava koşullarında antrenman yapılması gibi nedenlerdir.
Spora başlamadan önce ve sonra nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle, bir sağlık taramasından geçmek gerekir. Daha sonra da, düzenli sağlık kontrolleri gereklidir. Spora başlamadan önce mutlaka 15-20 dakika süreyle ısınma hareketleri yapılmalıdır.
Yapılacak spor dalı ile ilgili bilgi sahibi olunmalı ve ona uygun, giysi, ayakkabı ve malzeme kullanılmalıdır.
Aşırı yorgunluk, çarpıntı, baş dönmesi, ağız kuruluğu gibi bulgular ortaya çıkarsa, antrenmana son verilmelidir. Sportif aktivite bitince 10-15 dakika süreyle soğuma egzersizleri ve sonrasında germe egzersizleri yapılmalıdır. Bu sayede egzersizi kaslar kasılmış olarak değil gevşek şekilde ve kasın normal boyunda tamamlamış oluruz.
Her yaşta spor yapmak mümkün müdür?
Evet, her yaşta spor yapmak mümkündür ve gereklidir. Günümüzdeki yaygın hareketsiz yaşam; şişmanlık, kalp-damar hastalıkları, kemik erimesi, psikolojik sorunlar gibi birçok probleme yol açmaktadır.
Okul öncesi yaş gurubunda (0-6 yaş), sağlıklı bir çocuk zaten hareketlidir. 6 yaştan itibaren çocuğun evde, okulda saatlerce bilgisayar ve televizyon karşısında zaman geçirmesinin önüne geçilmelidir.
Fast-food gıdalar tüketmemeli, kola ve gazlı içecekler içmesi engellenmelidir. Düzenli beslenmeleri teşvik edilmelidir. Yapılan çalışmalar, çocuklukta aşırı kilolu olanların, % 80’e varan oranda, yetişkinlikte de aşırı kilolu olduğunu göstermektedir.
Çocuklarda fiziksel aktivite
Egzersiz yapan çocuklar daha sağlıklı ve zinde olacaklardır, büyümeleri, gelişmeleri olumlu yönde etkilenecektir. Gerginlik, huzursuzluk, saldırganlık ve depresyon gibi sorunlarla daha kolay başa çıkabileceklerdir. Kendilerine güvenen, çevreleri ile sağlıklı iletişim kurabilen çocuklar ortaya çıkacaktır.
Yapılacak spor; çocuğa zarar vermemeli ve yaş gurubuna uygun olmalıdır. Kemik ve kas gelişimi sürerken yapılacak aşırı yüklemeler, zedelenmelere, kırıklara ve kızlarda adet bozukluklarına yol açabilir. 5-7 yaş arası; koşma, tırmanma, yüzme, dans- folklor gibi bireysel aktiviteler öne çıkarılırken, yaş ilerledikçe, daha fazla güç ve enerji gerektiren aktivitelere, kademeli olarak geçilmelidir.
Yaşla birlikte organizmada ne gibi değişiklikler olur ve ne tür sporların yapılması daha uygundur?
Yaşla birlikte:
1) Beyin ve sinir hücrelerinde artan kayıplar; denge, koordinasyon bozulmalarına, hareketlerde yavaşlamaya yol açmaktadır.
2) Görme ve işitme duyularında olan kayıplar, anlık tepkileri geciktirmektedir.
3) Kas ve kemik kitlesinde oluşan kayıp, yumuşak dokularda esneklik azalması; kolay yaralanma ve zorlu hareketleri yapamama sonucunu doğurmaktadır.
4) Kalp-dolaşım ve solunum sistemlerindeki kapasite azalması, güçsüzlük ve çabuk yorulmayı beraberinde getirmektedir. Bütün bunlara bakarak; orta yaş gurubunun, tenis, yüzme, koşma, bisiklete binme gibi aktiviteleri kolayca yapabileceğini, emekli ve ileri yaş gurubunda ise; yüzme ve yürümenin en iyi sporlar olduğunu söyleyebiliriz.
Düzenli yapılan egzersizler:
• Oksijen dağılımını ve metabolik süreci düzenler
• Kuvveti artırır
• Dayanıklılığı artırır
• Vücut yağ kitlesini azaltır
• Kas eklem hareketlerini iyileştirir
Yürüme için genç yaşlı ayırımı yoktur ancak yaşla birlikte yorucu egzersizlerin riskleri vardır. Haftada 2-3 kez 30 dakika ve üstünde yapılan egzersizler sağlığı korumada yeterlidir.
Düzenli yapılan orta düzeyde (ılımlı) aktiviteler:
• Kalp hastalığı
• Obezite
• İnsüline bağımlı olmayan diyebet
• Yüksek tansiyon
• Osteoporoz gibi hastalıkların kontrol altına alınmasına katkıda bulunduğu gibi
• Vücut ağırlığının kontrolünde
• Vücudun strese karşı direncinin artmasında etkilidir.
Spor yaralanmalarında fizik tedavinin önemi
Spor yaralanmalarında etkilenen bölgeye, kişinin yaşına, cinsiyetine, yaptığı spora ve kas gücüne göre uygulanacak fizik tedavi değişiklik gösterecektir. Erken dönemde yapılacak müdahaleler sporcunun kalıcı sakatlanmalarının önüne geçebilir.
Sporcunun yaşının genç olması, kas gücünün iyi olması, eklem veya diğer yumuşak dokularda kompleks yaralanmaların olmaması iyileşme ve fizik tedaviyi kolaylaştıracaktır. Spora dönüşte sporcunun saydığımız özellikleri ve yaralanma durumuna göre değişmekle birlikte birkaç haftada iyileşebilecek yaralanmalar olabileceği gibi 6 aydan uzun süren rehabilitasyon gerektiren durumlar da olabilmektedir. Fizik tedavinin yanı sıra sporcunun kişisel gayreti de bu süreyi etkileyecektir.